Werken met verhalen
De kracht van levensbeschouwelijke verhalen
In deze werkwijze zien we verhalen als dragers van waarden en wijsheid. Verhalen vormen, naast sleutelfiguren, tradities en rituelen en heilige ruimtes, het hart van levensbeschouwelijke stromingen. In levensbeschouwelijke verhalen drukken mensen in symbooltaal uit:
- wat ze belangrijk vinden
- hoe ze betekenis proberen te geven aan (moeilijke) situaties in het leven
- wat het leven uiteindelijk de moeite waard maakt
In levensbeschouwelijke verhalen gaat het, net als in het leven van kinderen, over helden en antihelden, over vertrouwen en vriendschap, over hoe je goed kunt zijn voor de mensen om je heen en hoe je met vallen en opstaan steeds een beetje wijzer wordt.
Iedereen heeft een eigen verhaal
Verhalen vormen een spiegel voor het leven van kinderen. Als zij zich in vraagstukken, personages of verrassende wendingen in een verhaal herkennen, zet dat ze aan het denken over hun eigen leven. In de ontmoeting met andere leerlingen, die weer andere dingen oppikken, ontdekken ze dat iedereen een eigen verhaal heeft. Zo leren ze om het verhaal van hun leven te vertellen, te delen en steeds weer bij te stellen in de ontmoeting met andere kinderen en nieuwe verhalen.
Wat kun je met de verhalen?
Bij elk thema staan verhalen uit alle levensbeschouwelijke stromingen en algemene verhalen. De vakleerkrachten en groepsleerkrachten kunnen deze beide gebruiken. Stem dit onderling goed met elkaar af! Zo voorkom je dat je voor verrassingen komt te staan. De vakleerkrachten gebruiken ook andere verhalen vanuit hun eigen levensbeschouwelijke stroming. Groepsleerkrachten kunnen aanvullend op de lessen van de vakleerkrachten een verhaal kiezen omdat…
- …in de lessen van de vakleerkracht niet alle stromingen aan bod komen. Als er bijvoorbeeld in het project of in een periode geen docent boeddhistisch vormingsonderwijs is, kan de groepsleerkracht een boeddhistisch verhaal over het thema vertellen. Zo werk je meteen aan de eindtermen voor het vak ‘geestelijke stromingen’.
- …er een situatie in de klas of in het nieuws is die de groepsleerkracht wil bespreken, en waar een verhaal een verrassende kijk op biedt.
- …de groepsleerkracht het gewoon een mooi verhaal vindt en kinderen nou eenmaal dol zijn op verhalen.
Tips bij het vertellen van en napraten over een verhaal
- Vertel zo levendig mogelijk, als het kan (een beetje) uit je hoofd.
- Stuur niet aan op een boodschap of moraal. Het doel is juist dat je een open onderzoek doet met de leerlingen naar mogelijke betekenissen van het verhaal.
- Benader het verhaal en de reactie van de kinderen erop open en respectvol.
- Gebruik de gespreksvragen op deze website als verdieping van je gesprek of les.
Mag ik de verhalen ‘zomaar’ gebruiken?
Op deze website vind je een groot aanbod aan teksten (downloads met fragmenten uit boeken en van internet). Basisscholen mogen dankzij de algemene afkoopregeling van Stichting Reprorecht deze verhalen gebruiken om eigen lesmateriaal samenstellen, mits dat binnen de school gebruikt wordt. We vragen iedereen hier zorgvuldig mee om te gaan. Bij aanmelding als gebruiker moet je akkoord gaan met een verklaring waarin je aangeeft dat je:
- deze downloads alleen gebruikt ten behoeve van onderwijs aan leerlingen op de basisschool;
- deze downloads niet gebruikt in het kader van commerciële activiteiten.
