IK & de anderen
Je komt er vaak pas achter wie je zelf bent in ontmoeting met de ander:
Als ik jou was
zag ik mijzelf
met andere ogen
Juist door de ogen van de ander kan een mens zijn eigenheid ontdekken. De ander houd je een spiegel voor over jezelf. Dat maakt het zo leuk om sámen, in een groep, te onderzoeken wie je zelf bent. De invloed van de mensen om je heen kun je verdiepen door de vraag te stellen naar je afkomst en waar je bij hoort. Het verhaal van Mozes in het mandje, het sprookje van Het lelijke eendje en Bij wie hoor jij? bieden mooie aanknopingspunten om in gesprek te gaan over de vraag: Waar kom ik vandaan, waar hoor ik bij, en hoe bepaalt dat wie ik ben?
Het verhaal van Mozes kan mooi een verdieping krijgen, omdat er nog een verhaal over Mozes volgt bij dit thema Bovendien is Mozes als Mousa ook een sleutelfiguur in de Koran! Het verhaal van Hodja biedt stof tot nadenken over hoe anderen naar jouw IK kijken en naar de keuzes die je maakt. Tot slot is het Recht op een eigen identiteit een interessant thema om aan te stippen in het licht van ik en de ander. Eén van de kinderrechten is het recht op (het kennen van de naam van) je vader en je moeder, het hebben van een naam en nationaliteit. Dit hangt ook samen met de discussie over het willen/mogen kennen van je afkomst als adoptiekind en als kind van een donor. Een belangrijk onderwerp om kinderen mee te geven. Op kinderrechten.nl vind je alle kinderrechten op een rij. Zie voor de gespreksvragen bij deze insteek de bijlage.
Toelichting IK & de gemeenschap in verschillende Levensbeschouwingen
De vraag naar de relatie tussen IK (het individu) en de anderen (de gemeenschap), is overigens in veel Levensbeschouwingen van belang. In het kort:
- In het jodendom en christendom is de mens als uniek schepsel van God heel belangrijk. Hij moet zijn naaste (medemens) evenveel liefhebben als zichzelf. De ander is immers ook een uniek schepsel. Zo zijn mensen met elkaar verbonden.
- Voor de meeste moslims is de gemeenschap waar iemand bij hoort belangrijker dan (de belangen van) het individu. Dit heeft overigens niet alleen te maken met de inhoud van de islam, maar ook met de culturele en etnische achtergrond van veel moslims.
- In het humanisme is het erg belangrijk dat de mens als individu, als zelfstandig persoon, nadenkt en verantwoordelijkheid draagt voor zijn/haar eigen keuzes. Daarbij moet iedereen wel rekening houden met de ander.
- In het hindoeïsme en ook in de Indiase cultuur is het individu ook lang niet zo belangrijk als in het westerse denken. Iedereen is met zijn of haar levensziel verbonden in het grote geheel. Het ‘ik’ is hier een onderdeel van die ziel, die iedere keer weer opnieuw op aarde komt.
- Boeddhisten maken eigenlijk geen onderscheid tussen IK en de rest van het universum. Zij vinden dat IK in alles is en alles in IK is. Door vast te houden aan je eigen identiteit lijd je, volgens het boeddhisme.
De gulden regel: behandel een ander zoals jezelf behandeld wilt worden, geldt overigens in alle genoemde stromingen.
